Hướng dẫn bày mâm ngũ quả ngày Tết hợp phong thủy

28/12/23

Trinh Lien

Mâm ngũ quả ngày Tết là một trong những phong tục đẹp của người Việt, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, cũng là để đón một năm mới đầy may mắn và tài lộc. Vậy bài trí mâm ngũ quả ngày Tết như thế nào để chuẩn phong thủy, hút tài lộc cho gia đình. Mỗi miền Bắc - Trung - Nam có sự khác nhau gì về mâm ngũ quả? Tất cả những thông tin hữu ích này sẽ được Royal Gift chia sẻ dưới đây.

Bên cạnh bánh chưng xanh, lọ hoa, nến và những lễ vật trên ban thờ, Vào dịp Tết, hầu như gia đình Việt nào cũng có mâm ngũ quả để chưng. Năm loại quả, mỗi quả một dáng vẻ và màu sắc riêng, hợp lại thành bức tranh sống động, vui mắt, có ý nghĩa phong thủy tốt lành/

Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết

Mâm ngũ quả ngày Tết theo truyền thống gồm 5 loại quả tượng trưng cho năm yếu tố ngũ hành là: Kim, Thủy, Mộc, Hỏa, Thổ. Mâm ngũ quả còn thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, lòng thành kính đối với các bậc ông bà tổ tiên.

Mâm ngũ quả ngày tết ba miền Bắc, Nam, Trung đẹp

Việc hiểu ý nghĩa các loại quả sẽ giúp chúng ta chọn lựa loại quả phù hợp để trưng bày ngày tết đầu năm, nhằm mang đến những nguyện cầu tốt lành và may mắn

Ý nghĩa mâm ngũ quả được xem như biểu tượng cho thành quả sau một năm lao động miệt mài của những người nông dân. Các loại quả chín mọng, đầy màu sắc kết tinh từ mồ hôi, công sức của những người dân lao động chắt chiu qua những mùa sương gió. Để đến khi xuân sang nắng ấm, lựa dịp tốt lành mà thành kính dâng lên ông bà tổ tiên, mong cho năm mới mưa thuận gió hòa, của cải thêm sung túc.

Mâm ngũ quả ngày tết 3 miền gồm những gì?

Theo quan niệm của Phật giáo, 5 màu trong mâm ngũ quả tượng trưng cho “ngũ thiện căn” là tín căn (lòng tin), tấn căn (ý chí kiên trì), niệm căn (ghi nhớ), định căn (tâm không loạn), huệ căn (sáng suốt). Bởi vậy, bài trí các loại quả cũng cần căn cứ theo ý nghĩa của nó.

Quả bưởi, dưa hấu với hình ảnh căng trong mang ý nghĩa năm mới đầy ngọt ngào, may mắn.

Quả Hồng, quýt mang hình ảnh sắc màu rực rỡ, tượng trưng cho sự mạnh mẽ, thành đạt.

Quả Lê (hay mật phụ) có vị ngọt, thanh ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ.

Quả Lựu nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống.

Quả Đào mong đỏ, thể hiện sự thăng tiến.

Quả Mai mang ý nghĩa con gái phải có chồng, hạnh phúc, không cô đơn.

Quả Táo (loại trái to màu đỏ tươi) mang ý nghĩa phú quý.

Quả Thanh long đỏ tươi mang ý rồng mây gặp hội, cuộc sống thêm giàu sang phú quý

Quả trứng gà có hình trái đào tiên biểu tượng cho lộc trời.

Quả Dừa có âm tương tự như là “vừa”, có nghĩa là không thiếu.

Quả Sung gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe hay tiền bạc.

Quả Đu đủ mang đến sự đầy đủ, thịnh vượng.

Quả Xoàicó âm na ná như là “xài”, để cầu mong cho tiêu xài không thiếu thốn.

Mỗi vùng miền, địa phương hay gia đình sẽ có cách bài trí mâm ngũ quả ngày tết khác nhau, có thể là cầu kỳ thêm hoa lá hay đơn giản là xếp gọn gàng, ngăn nắp các loại quả lên mâm. Tuy nhiên về cơ bản vẫn phải đủ năm loại quả để dâng lên ban thờ tổ tiên.

Theo âm lịch, năm 2024 là năm Giáp Thìn - linh vật đại diện là chú Rồng mang ý nghĩa may mắn, mọi việc hanh thông

Cách bày mâm ngũ quả ngày tết của miền Bắc

Việc trang trí mâm ngũ quả của 3 miền đêì mang ý nghĩa mong muốn một năm mới đủ đầy nhiều may mắn tài lộc. Tuy nhiên không phải ai cũng biết cách trang trí mâm ngũ quả sao cho thật đẹp lại phù hợp với văn hóa vùng miền. Hãy cùng Royal Gift khám phá ngay dưới đây nhé.

Các loại quả thờ ngày Tết ở miền Bắc

Mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc thường được lựa chọn tuân theo thuyết ngũ hành trong văn hóa phương Đông. Cụ thể sẽ được phối theo màu của Kim - Thủy - Mộc- Hỏa - Thổ lần lượt là màu trắng, màu đen, mày xanh, màu đỏ và màu vàng.

Xét theo các màu này thì mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc sẽ bao gồm những loại quả như chuối, bưởi, đào, hồng, quýt tượng trưng cho Phú, Quý, Thọ, Khang, Ninh.

Ngày nay, các loại trái cây tại miền Bắc đa dạng hơn rất nhiều, thế nên mâm ngũ quả ngày Tết càng phong phú và được bài trí đẹp mắt. Các gia đình có thể chọn nhiều loại trái cây hơn như quả phật thủ, dưa hấu, táo, hồng xiêm... nhưng vẫn tuân theo quý tắc màu sắc để có được sự hài hòa của mâm ngũ quả.

Ý nghĩa của một số loại quả

Như đã nói trên, việc bài trí mâm ngũ quả miền Bắc sẽ phụ thuộc vào ý nghĩa của các loại quả, cụ thể như sau:

Nải chuối xanh tượng trưng cho bàn tay ngửa lên thể hiện cho sự bao bọc, che chở cho tất cả mọi vật. Màu xanh của chuối là tượng trưng cho hành Mộc căng tràn sức sống, mang tới sự sung túc, bình an.

Quả bưởi, cam với dáng vẻ căng mọng, no tròn, tượng trưng cho phúc lộc và sự viên mãn.

Quả phật thủ có hình dáng giống với bàn tay Phật nên nó mang ý nghĩa cho sự che chở và bảo vệ. Bên cạnh đó, quả phật thủ còn mang biểu tượng của chữ Lộc, giống như bề trên cho phước lộc, may mắn, xua đi những xui xẻo.

Quả táo có màu đỏ tượng trưng cho phú quý.

Quả lựu tượng trưng cho sự đông đúc, con đàn cháu đống.

Quả quất, quýt tượng trưng cho sự trọn vẹn. Khi có mặt trong mâm ngũ quả ngày Tết, quất, quýt thể hiện cho sự tốt lành, sung túc.

Cách trang trí mâm ngũ quả ngày tết miền Bắc

Cách trang trí mâm ngũ quả ngày tết ở miền Bắc thường có 5 loại quả là chuối, bưởi, đào, hồng, quýt tượng trưng cho sự chở che, bảo vệ, phúc đức, phú quý, giàu sang. Cách trình bày truyền thống thường gặp là nải chuối được đặt ở dưới cùng, ở giữa để đỡ lấy toàn bộ các cây trái khác. Những loại trái cây còn lại sắp xếp theo tứ tự to đằng sau, nhỏ đằng trước. Mâm ngũ quả đẹp là mâm ngũ quả có đủ màu sắc rực rỡ.

Trong mâm ngũ quả miền Bắc thường có chuối và phật thủ

Bên cạnh đó, mâm ngũ quả miền Bắc cũng đề cao sự sắp xếp gọn gàng, đẹp mắt. Thường giữa nải chuối xanh thẫm là quả bưởi căng mọng hoặc quả phật thủ chin vàng nổi bật. Chỗ ckhuyết đặt xen kẽ quýt vàng, táo màu xanh hoặc những trái ớt đỏ mọng tạo nên chỉnh thể hài hòa.

Cách bày mâm ngũ quả ngày tết miền Trung

Miền Trungất đai vốn cằn cỗi, ít hoa trái, lại thêm thời gian Tết thường rơi vào mùa đông khắc nghiệt nên hoa quả ít hơn. Tuy nhiên, ngày nay cùng với sự phát triển giao thông, ở miền Trung mâm ngũ quả cũng đầy đủ hơn rất nhiều. Cùng Royal Gift khám phá mâm ngũ quả ngày tết miền Trung nhé.

Quả thờ ngày Tết ở miền Trung gồm những gì?

Trái cây của miền Trung không được phong phú và đa dạng như 2 miền Bắc, Nam nên mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung cũng không quá cầu kỳ. Thông thường, người dân miền Trung sẽ có gì cúng đó, chủ yếu là thành tâm, mâm ngũ quả sẽ khác nhau tùy thuộc vào cùng miền cũng như điều kiện của từng gia đình.

Người miền Trung do chịu sự giao thoa văn hóa 2 miền Bắc – Nam nên mâm ngũ quả vẫn bày biện đủ: chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài… khá phong phú và đẹp mắt.

Người miền Trung bày biện mâm ngũ quả đơn giản, không cầu kỳ và không kiêng kỵ

Ý nghĩa một số loại quả trong mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung

Mâm ngũ quả của người Miền Trung cũng có các loại quả mang ý nghĩa khác nhau. Royal Gift sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết hơn dưới đây:

Quả lê có vị ngọt thanh mang ngụ ý về một năm mới suôn sẻ, làm việc gì cũng được thuận lợi và dễ dàng.

Quả đu đủ có âm là "đủ" tượng trưng cho sự thịnh vượng, đủ đầy của gia chủ.

Quả dưa hấu căng mọng, đỏ lòng thể hiện cho sự tròn đầy, hứa hẹn một năm mới đầy may mắn, ngọt ngào.

Quả đào tượng trưng cho sự bền vững và thăng tiến.

Quả thanh long là biểu tượng cho sự phát lộc, phát tài.

Cách xếp mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Trung

Người miền Trung tính cách thật thà, không cần cầu kỳ nên cách bày mâm ngũ quả của người miền Trung cũng rất đơn giản Mâm ngũ quả của người miền Trung thường bày những quả có hình dáng to, nặng ở dưới và những loại quả nhỏ thường bày ở trên sao cho cân đối, vừa mắt nhất là được.

Cách bày mâm ngũ quả ngày tết miền Nam

Người dân Nam Bộ có lợi thế lớn về các loại hoa quả nên khi bày mâm ngũ quả ngày tết cũng có phần cầu kỳ. Nếu người dân miền Bắc thường cúng chuối thì ở miền Nam, chuối lại là loại quả không được chọn. Do cách phát âm từ chuối gần giống với từ “chúi” (thể hiện sự nguy khó). Cũng bởi câu nói: “Cam làm quýt chịu” nên người Nam không bày những trái cam óng ả vui mắt như người Bắc.

Mâm ngũ quả của người miền Nam không có một số loại quả mà người miền Bắc ưa chuộng

Mâm ngũ quả của người miền Nam thường có các loại trái: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung được sắp xêp theo câu: “Cầu sung vừa đủ xài”, thêm chân đế là 3 trái thơm (dứa), thể hiện sự vững vàng. Mâm ngũ quả của người miền Nam cũng thường có cặp dưa hấu ruột đỏ vỏ xanh, tượng trưng cho lòng trung nghĩa và trinh tiết.

Ngày nay, hoa trái ngày càng nhiều và phong phú, mâm ngũ quả đôi khi đã trở thành mâm bát quả, thập quả với nhiều loại trái cây khác nhau. Tuy nhiên cái tên gọi: “ngũ quả” đã đi sâu vào tiềm thức, tâm linh người Việt bao đời, góp phần giúp không gian thờ cúng gia tiên ngày Tết thêm phần tươi vui, ấm áp và rực rỡ.

Tuy mỗi miền có các phong tục khác nhau nhưng mâm ngũ quả trên bàn thờ ngày Tết vẫn là nơi hội tụ của hồn quả, hương cây, gửi gắm những ý nguyện cầu hòa, an, đủ của người dân Việt Nam.

Sai lầm cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết

Mâm ngũ quả bên cạnh giúp không gian ban thờ thêm đẹp mắt, thể hiện lòng thành kính của con cháu thì cũng giúp gia chủ có thêm tài lộc may mắn trong năm mới. Bởi vậy, bạn cần tránh những sai lầm khi bày mâm ngũ quả mà Royal Gift liệt kê dưới đây:

Không hiểu hết ý nghĩa các loại quả

Mâm ngũ quả, nghĩa là mâm bày 5 loại quả, tương ứng với 5 màu theo ngũ hành, thường là thep màu của Kim - Thủy - Mộc - Hỏa -Thổ, gồm các màu đen, đỏ, xanh, trắng, vàng

Mỗi loại quả được quan niệm có ý nghĩa riêng như Royal Gift đã cung cấp trên nên bạn cần phải cân nhắc ý nghĩa của từng quả để lựa chọn bày mâm cho đúng, vừa thể hiện được tấm lòng thành kính, giúp mâm ngũ quả đẹp hơn, vừa để hút may mắn, tài lộc.

Phương án thường được sử dụng là bạn dùng các loại quả với ý nghĩa riêng theo mong muốn, ước nguyện của gia chủ, đồng thời đảm bảo được các màu sắc chủ đạo theo Ngũ Hành và bài trí theo tập tục của địa phương.

Rửa quả cho sạch sẽ để bày mâm ngũ quả đẹp

Nhiều gia đình mua quả về, thường rửa cẩn thận cho quả bóng, đẹp. Tuy nhiên, việc rửa quả lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ khiến quả sớm bị héo hoặc thối nếu có chỗ đọng nước. Chính vì thế, chỉ cần dùng khăn giấy ẩm lau sạch quả là được. Với những loại quả bị ố vàng hay mốc bên ngoài vỏ như bưởi, hoặc có những chỗ đen như dưa hấu bạn có thể hòa chút nước vôi sạch, thấm vào khăn lau đều sẽ giúp hoa quả vừa sạch, vừa tươi lâu. Hoặc nếu bạn thích rửa thì nên để ráo nước mới bắt đầu sắp xếp lên ban thờ.

Chọn ngay quả chín đẹp

Thông thường, mâm ngũ quả cần có trước đêm 30 Tết, và được các gia đình bày biện vào sáng hoặc chiều 30 Tết. Vệc mua quả được được tiến hành sớm hơn nhiều nên bạn không chọn những quả chín. Việc này sẽ khiên cho quả dễ bị chín quá khi thờ cúng ngày mùng 1, mùng 2, thaamj chí la bị héo, nhũn, thối, ảnh hưởng đến linh khí của ban thờ.

Bạn nên lựa những quả già nhưng chưa chín quá. Chuối nhất định phải là chuuối xanh (để đủ cứng cáp, đỡ những quả khác và còn đảm bảo ý nghĩa màu sắc theo Ngũ Hành); Các loại quả xoài, mãng cầu, đu đủ, hồng… nên mua quả ương, thờ cúng khoảng 3-4 ngày chín là vừa đẹp. Một số quả tươi lâu như phật thủ, dưa hấu thì chỉ cần chọn quả đẹp mắt, tươi ngon là được.

Top 10 mâm ngũ quả ngày tết đẹp nhất

Nếu đang băn khoăn chưa biết bày mâm ngũ quả ngày Tết như thế nào cho đẹp mắt, hãy tham khảo những hình ảnh đẹp về mâm ngũ quả mà Royal Gift đã tổng hợp dưới đây nhé